Historia obuwia: od praprzodków do czasów współczesnych

Obuwie po średniowieczu

Po okresie średniowiecza przeminęła moda na długie ciżmy, a sympatię mężczyzn zdobyły bardzo szerokie obuwie, zwane kaczymi dziobami. Inny trend stanowiło korzystanie z ozdobnych nakładek na obuwie. Było to pewnego rodzaju szaleństwo, ponieważ takie nakładki miały nawet kilkadziesiąt centymetrów wysokości. Ogromną popularnością cieszyły się pantofle weneckie, czyli tak zwane chopine. Podobnie jak w przypadku średniowiecznych butów z długimi szpicami, również w tym przypadku chodzenie w butach było nie lada wyzwaniem. Powodowała ta ekstremalna wysokość podeszwy, która w konsekwencji znacząco zwiększała również jej wagi. Stosowanie tego rodzaju koturnów stało się początkiem obcasów jako dodatku do płaskiego obuwia. Po raz pierwszy pomysł ten został zrealizowany w XVII wieku. W ramach ciekawostki warto dodać, że w tym okresie męskie obuwie było o wiele bardziej zdobione niż buty przeznaczone dla kobiet.

Polska zostawiła swój ślad w obuwniczej modzie XVI wieku, czego dowodem są buty królewicza Zygmunta Augusta. Obecnie można je zobaczyć w Muzeum Czartoryskich, które mieści się w Krakowie. Były to karmazynowe trzewiki przeznaczone na koronację królewicza. Przód w tych butach był dość szeroki, co idealnie wpisywało się w panującą wtedy stylistykę w kwestii obuwia. Gruba podeszwa była wykonana z korka, a jej powierzchnię obciągnięto aksamitem. Na przodzie butów naszyto skrzyżowane ze sobą złote galony. Taka forma dekoracji wynikała z faktu, że było to obuwie koronacyjne.

Kobiety w XVII wieku najczęściej nosiły obuwie z jedwabnej tkanin. Ich obcas odznaczał się średnią wielkością. W niektórych przypadkach stosowano patynki, które chroniły jasny materiał przed zabrudzeniem się, a podeszwę przed zbyt szybkim zniszczeniem. Ponadto na kobiecych butach często pojawiało się ażurowe zdobienia.

W przypadku mody męskiej również nastąpiły zmiany. W XVII najczęściej stosowanym przez panów obuwiem były sięgające kostki trzewiki, z podwyższonym przodem i niemalże prostokątnym ścięciem.

W wieku XVIII Europę zdominowała moda francuska. Zamożniejsi ludzie nosili wysokie buty z drogocennych i robiących wrażenie materiałów. W procesie zdobienia wykorzystywano drogocenne jedwabie, przykuwający uwagę brokat, a skóry malowano na rozmaite kolory. Pojawiły się również ozdoby w postaci klamer i zapinek.

Domowe obuwie kobiece nazywano mules. Były pozbawione napiętków, za to miały świetnie wyprofilowany obcas. Najczęściej decydowano się na obuwie w kolorze białym. Zaistniał też trend noszenia butów w kolorze sukni.

W Polsce do wytwarzania obuwia w XVIII wieku służył safian w kolorze żółtym oraz czerwonym, wykorzystywany także często do produkcji kunsztownej odzieży. Buty codzienne powstawały z czarnej skóry. W Muzeum Czartoryskich można obejrzeć polskie buty męskie wykonane z czerwonego safianu. Jest ono pokryte złotym haftem.

Za czasów panowania Augusta III i Stanisława Augusta modne były skórzane obcasy, które stały się odpowiednikiem dawnych podkówek z metalu.

Ciekawą sprawą jest podział, jakiego dokonano w obuwiu męskim. Buty podzielono na „20 miar”, z których za największą trzeba była zapłacić najwięcej.

Diametralne zmiany w modzie można zauważyć po Rewolucji Francuskiej. Obniżono wtedy wysokość obcasów. Miało to wynikać z idei, jaka była wtedy głoszona, mówiącej o tym, że każdy urodził się posiadając identyczny status społeczny. Znikły też kosztowne jedwabie oraz inne drogocenne tkaniny, zostając zastąpione przez skóry.

Kobiety w latach 60. XIX wieku używały obuwia z wysoką cholewką, które mogła być sznurowana lub zapinana na guziki. Powróciły też obcasy, które poprawiały proporcje modnych wtedy butów. Na początku XX wieku moda znów zaczęła się zmieniać. Przyszły krótkie spódnice, a wraz z nimi popularne stały się wysokie buty, umożliwiające wysmuklenie kobiecej sylwetki i podkreślenie jej wdzięków. W tworzeniu mody stały się istotne szczegóły. To kolejny moment, w którym pokazano, że buty to przedmiot nie tylko praktyczny, ale mający również wartość estetyczną, a w niektórych przypadkach będący nawet aktem sztuki.