Historia butów piłkarskich

Dzisiejsza piłka nożna wygląda zupełnie inaczej niż na przykład 50 lat temu. Znaczące różnice można zauważyć w stylu gry, strategii, technice przyjąć i przejąć piłki oraz w sylwetkach samych piłkarzy. Zróżnicowanie widać również w kwestii stroju, który obecnie jest aerodynamiczny, a jego głównym elementem są lekkie buty, gwarantujące optymalną przyczepność na konkretnej nawierzchni oraz umożliwiające wykonywanie dynamicznych ruchów i nagłych zmian kierunku biegu. Obuwie piłkarskie przeszło sporą drogę, by stać się elementem mocno wspierającym piłkarza na boisku.

Co wspólnego mają ze sobą piłka nożna i król Henryk VIII?

Piłka nożna rozwijała się przede wszystkim w XIX i XX wieku, jednak historycy datują początki tej niezwykłej gry na wiek XVI. Z historią tej dyscypliny sportowej, co niektórych może dziwić, dość mocno związany jest król Henryk VIII. Ten władca posiadał własne buty piłkarskie, stworzone specjalnie dla niego przez Corneliusa Johnsona w 1525 roku. Niestety buty nie przetrwały do współczesnych czasów, aczkolwiek ze źródeł historycznych jasno wynika, że było to obuwie wykonane z twardej skóry, sięgające powyżej kostki. Charakterystyczną cechą futbolowych butów króla Henryka VIII był większy ciężar w porównaniu z tradycyjnym wówczas obuwiem.

Buty piłkarskie w XIX wieku

Piłkarskie obuwie w XIX wieku cechowało się sporym ciężarem (ważyło ok. pół kilograma) i było wytwarzane z twardej skóry. W kwestii wyglądu przypominało nieco łyżwy, przede wszystkim ze względu na fakt, że buty sięgały za kostkę. Ciężar butów znacząco zwiększał się podczas grania w deszczu. W celu ochrony palców umieszczano w nich stalowe elementy i kliny w postaci metalowych pinezek. Takie obuwie używane było przede wszystkim w Wielkiej Brytanii, czyli kraju uważanym za kolebkę piłki nożnej.

Warto wspomnieć, że z czasem zasady gry staały się takie same dla wszystkich, co oznaczało również ujednolicenie strojów. Piłkarze musieli pojawiać się na meczach w takim samym obuwiu.

Piłka nożna w Ameryce Południowej

W końcu piłka nożna stała się na tyle popularnym sportem, że z uroków tej dyscypliny sportowej zaczęli korzystać mieszkańcy Ameryki Południowej. Wpłynęło to na zrewolucjonizowanie rynku obuwia piłkarskiego. W Ameryce Południowej boiska były suche, co pozwoliło na stworzenie butów bardziej aerodynamicznych i znacznie lżejszych. Znanym faktem jednak jest, że na początku wielu mieszkańców tego kontynentu (np. Brazylii) grało boso.

Adolf i Rudolf, czyli adidas i Puma

Prawdziwa rewolucja w kwestii piłkarskiego obuwia nastąpiła po II wojnie światowej, gdy Adi Dassler, założyciel marki adidas, stworzył buty dedykowane piłce nożnej. Po raz pierwszy piłkarskie obuwia adidas było użytkowanie przez niemieckich zawodników w czasie Pucharu Świata w 1954 roku, odbywającego się w Szwajcarii. Wyprodukowane przez Dasslera buty do piłki nożnej odznaczały się niebywałą lekkością w porównaniu do poprzedników oraz pozwalały na wykonywanie zwrotnych ruchów. Gwarantowały one dobrą przyczepność do podłoża, co w przypadku piłki nożnej jest kluczowym czynnikiem. Piłkarskie buty firmy adidas wyposażone były w ćwieki na podeszwie, które można było wymieniać. Krótsze ćwieki stosowano na suchych nawierzchniach, natomiast z dłużych korzystano na boiskach grząskich i błotnistych.

Oferowane przez Dasslera buty dla piłkarzy stały się inspiracją dla innych producentów, którzy zaczęli wypuszczać na rynek swoje wersje. Wobec tego zawodnicy zyskali dostęp do nowych propozycji od takich marek jak Hummel, Mitre czy Puma. Odpowiedzią na kultowy produkt Adiego Dasslera były buty Puma Atom, produkowane przez Rudolfa Dasslera, czyli brata właściciela marki adidas. Model Puma Atom nie miał metalowych ćwieków. Rudolf postanowił wykorzystać gumowe lub plastikowe elementy, redukując w ten sposób wagę buta. Z piłkarskiego obuwia Pumy korzystał na przykład legendarny Pele, który pojawił się na boisku w jednym z modeli w 1962 roku. Dla wielu było to spore zaskoczenie, ponieważ wtedy ¾ zawodników preferowało buty adidas.

Trzeba zaznaczyć, że to właśnie w tamtych czasach skóra naturalna coraz częściej zastępowana była materiałami syntetycznymi.

Piłkarskie osiągnięcia adidasa

Krokiem milowym dla marki adidas był model piłkarski wyprodukowany dla Uwe Seelera, niemieckiego piłkarza, który w wyniku kontuzji miał zerwane ścięgno Achillesa. Buty wzmocniono dodatkową warstwą materiału. Model o nazwie adidas Achilles był sznurowane w obszarze mięty i pozwalał na odciążenie nadwyrężonego ścięgna. Korzystania z dzieła niemieckiego producenta pozwoliło piłkarzowi wrócić do formy i z powrotem zaistnieć na murawie, gdzie w efekcie strzelił bardzo ważnego gola w czasie eliminacji do Mistrzostw Świata.

Najlepiej sprzedające się buty piłkarskie w historii

Istotna w historii obuwia piłkarskiego jest linia butów wypuszczona przez markę adidas w 1979 roku. Były to buty wyprodukowane ze skóry kangura. Copa Mundial, bo tak się nazywały, cechowały się krótszymi niż w poprzednikach ćwiekami oraz specjalną ochroną w obszarze pięty. To właśnie te buty można uznać za prekursora dzisiejszych modeli piłkarskich. Copa Mundial zaliczane są również do najlepiej sprzedających się butów piłkarskich w historii tego sportu.

Piłkarskie wyścigi, czyli adidas i Puma w akcji

W 1994 roku po raz pierwszy zawitały na rynek buty stworzone przez profesjonalnego piłkarza. Chodzi oczywiście o model adidas Predator, za który odpowiada Craig Johnston, australijski zawodnik grający wówczas w drużynie z Liverpoolu. Buty wyróżniały się za sprawą gumowego tworzywa, które zastąpiło wcześniej używaną skórę. Ponadto w Predatorach umieszczono ostre kolce w kształcie stożka, dzięki czemu zapewniono niespotykaną dotąd przyczepność do podłoża. Konstrukcja modelu adidas Predator oferowała znakomitą kontrolę nad piłką, nawet w przypadku użytkowania w niezbyt sprzyjających warunkach. Buty testowali na zaśnieżonej murawie znamienici piłkarze: Franz Beckenkbauer, Karl-Heinz Rummenigge oraz Paul Breitner.

adidas Predator sprawiły, że niemieckie przedsiębiorstwo rozpoczęło produkcję na szerszą skalę i sprzedaż milionów par butów piłkarskich.

Puma nie przyglądała się biernie sukcesom swojego konkurenta i jako odpowiedź na Predatory wypuściła na rynek model Puma Cell Technology. Były to byty pozbawione pianki na podeszwie. adidas, chcąc po raz kolejny wyprzedzić konkurencję, w odpowiedzi zaprezentował światu buty wyposażone w klinowe kolce.

Kolory butów piłkarskich

Kiedyś najpopularniejszym kolorem butów piłkarskich był czarny i to właśnie obuwie w takiej kolorystyce dominowało na boiskach. Inne kolory zyskały na popularności w latach 90.. Pewne próby z bardziej skomplikowanymi kolorystykami pojawiały się już w latach 70., jednak nie były w stanie one wygrać z butami czarnymi i brązowymi. Używanie różnych kolorów zostało rozpowszechnione za sprawą coraz częstszego korzystania z tworzyw syntetycznych w produkcji sportowego obuwia. Niektórzy piłkarze zaczęli wybierać kolorowe modele, by wyróżnić się na boisku. David Beckham był znany z występów w czerwono-czarnych Predatorach. Ronaldo grał w niebieskiej wersji modelu Nike Mercurials, charakteryzującego się wagą nieprzekraczającą 200 gramów. Brazylijski piłkarz miał ogromny wpływ na zwiększenie marki Nike, która wcześniej nie zajmowała się produkcją piłkarskich butów. Koncern z Oregonu w ciągu ostatniej dekady lat 90. trafił na szczyt listy najlepszych producentów obuwia dla piłkarzy. W latach 90. produkcją butów do piłki nożnej zajęli się również inni znani producenci. W 1992 roku do tego grona dołączyła marka Reebok, w 1993 Uhlsport, a w 1997 roku Mizuno.

Rozwój nowych technologii

Nowe milenium przyniosło rozwój nowych technologii, co znalazło swoje odzwierciedlenie również w butach do piłki nożnej. Nomis w 2002 roku stworzył buty Wet Control Technology. W 2006 roku na rynku ukazał się model pozbawiony sznurowadeł, za co odpowiedzialna była hiszpańska firma Kelme.

Trendy na rynku obuwia piłkarskiego

Lata 90. i początek XXI wieku znacząco wpłynął na to, jak wygląda dzisiejsza piłka nożna i jakie buty pojawiają się na płycie boiska. Piłkarze związali się z konkretnymi markami, co wyznaczało trendy i standardy dla innych zawodników, którzy dopiero rozpoczynali swoją przygodę z piłką nożną. Znany każdemu pasjonatowi tej dyscypliny argentyński piłkarz, Leo Messi, postawił na produkty marki adidas, ze szczególnym naciskiem na model F50. Od kilku lat można zauważyć rosnącą popularność kolorowych butów piłkarskich, wobec czego zarówno producenci, jak i sami piłkarze zaskakują kibiców niebanalnymi kolorystykami pojawiającymi się na murawie.

Najpopularniejsze modele piłkarskie ostatnich lat

W ostatnich latach największą popularnością wśród piłkarzy cieszyły się wspominane już buty adidas F50. W ofercie niemieckiego brandu sporą sympatią cieszą się także modele Tunit oraz Predator. W portfolio Nike triumfują Mercurial Vapor III, Air Zoom Total 90s i Tiempo Ronaldinho. Godną uwagi propozycją od Reeboka są buty Pro Rage oraz Umbro X Boots.

Powrót do korzeni

Ostatnio można zaobserwować, że producenci butów piłkarskich w pewien sposób wracają do korzeni, skupiając się w swoich projektach nie tylko na designie i komforcie użytkowania, ale również na zapewnieniu zawodnikowi bezpieczeństwa na boisku. Na przykład Cristiano Ronaldo użytkuje model Nike Magistra, w którym projektanci z Oregonu umieścili specjalną skarpetę chroniącą kostki oraz kolce w kształcie stożka, gwarantujące optymalny poziom obrotności piłkarza.